تقریباً همه‌ ما در دوره‌ای از زندگی از شیوع جوش رنج می بریم که به این مدل جوش‌ها "آکنه شایع" گفته می‌شود.

جوش‌ها هنگامی در صورت و سایر اعضای بدن ظاهر می‌شوند که ترشحات چرب غدد چربی پوست، دهانه‌های کوچک فولیکول‌های مو را ببندند. اگر دهانه‌ها بزرگ باشد و مسدود شوند به صورت جوش‌های سرسیاه، لکه های صاف و کوچک با مراکز سیاه در می‌آیند. اگر دهانه‌ها کوچک بمانند و مسدود شوند به صورت جوش‌های سر‌سفید، برجستگی‌های کوچک و گوشتی ظاهر می‌شوند. هر دو نوع منافذ بسته می‌تواند به التهابات متورم، حساس، جوش، توده‌های عمیق یا دانه تبدیل شوند. دانه‌های مرتبط با موارد شدید آکنه (آکنه کیستیک) تورم‌های محکمی زیر سطح پوست ایجاد می‌کنند که ملتهب، حساس و گاهی چرکی می‌شوند.

 

اگرچه آکنه تا حدود زیادی از علایم شایع دوران بلوغ می‌باشد اما حدود 20 درصد موارد در بزرگسالان اتفاق می‌افتد. آکنه معمولاً در سن بلوغ در سنین 10 تا 13 سالگی شروع می شود و در افرادی که پوست چرب دارند، ریسک ابتلا بالاتر است. آکنه نوجوانان معمولاً پنج تا 10 سال طول می کشد و به طور معمول در اوایل دهه دوم زندگی از بین می رود. این عامل هم در آقایان و هم در بانوان رخ می دهد، اگرچه پسرهای نوجوان معمولا شدیدترین موارد را دارند.

ضایعات آکنه بیشتر در صورت مشاهده می شود، اما ممکن است در گردن ، قفسه سینه، پشت ، شانه‌ها و بازوها نیز دیده شود.

برخلاف تصور عمومی، آکنه به دلیل رژیم مضر، بهداشت نامناسب یا میل جنسی کنترل نشده ایجاد نمی شود. حقیقت ساده این است که وراثت و هورمون‌ها در پشت بیشتر انواع آکنه ها نقش دارند. شکلات خوردن یا ماساژ و اسکراب صورت 10 بار در روز، استعداد شما را برای این مشکل پوستی ناخوشایند، دردناک و گاهی شرم‌آور را تغییر نمی‌دهد.

چه عواملی باعث ایجاد آکنه می شوند؟

علت آکنه به طور کامل مشخص نشده است. اگرچه استرس می‌تواند آکنه را تشدید کند، اما به وضوح باعث ایجاد آن نمی‌شود.

در ادامه برخی از عوامل ایجاد آکنه را بررسی می‌کنیم:

o      هورمون ها

 آکنه‌های شایع در نوجوانان با افزایش تولید هورمون شروع می شود. در دوران بلوغ، دختران و پسران مقادیر زیادی آندروژن تولید می کنند، هورمون‌های جنسی مردانه که شامل تستوسترون به بدن سیگنال می‌دهد تا سبوم یا همان چربی بیشتر را در غدد چربی پوست ایجاد کند.

o      باکتری‌ها

سبوم بیش از حد، دهانه فولیکول های مو را به خصوص در صورت، گردن، قفسه سینه و پشت مسدود می‌کند. باکتری‌ها در این فولیکول‌های مسدود شده رشد می‌کنند. این باعث ایجاد جوش‌های سرسیاه یا جوش‌های سفید (Comedones) در سطح پوست می شود. گاهی اوقات، این گرفتگی باعث می‌شود دیواره فولیکول تحت فشار این تجمع شکسته شود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، سبوم به بافت‌های اطراف نشت می‌کند و یک پوسچول یا پاپول ایجاد می کند. این مدل آکنه، آکنه التهابی نامیده می شود. به پوسچول‌های بزرگتر وحساس‌تر ندول گفته می‌شود.

 

o      داروهای ضدبارداری و استروئیدها

بسته به نوع قرص، داروهای ضدبارداری خوراکی ممکن است باعث آکنه در برخی از خانم‌ها شوند اما در برخی دیگر آن را سرکوب می‌کنند. برخی از داروهای پیشگیری از بارداری و آی یو دی (IUD) نیز ممکن است باعث ایجاد آکنه شوند. استروئیدهایی که توسط برخی بدنسازان و سایر ورزشکاران مصرف می‌شود نیز می تواند شیوع آکنه را تشدید کند.

علائم آکنه چیست؟

علائم آکنه عبارتند از:

1.    دانه‌های قرمز مداوم یا تورم روی پوست، به طور کلی به عنوان جوش شناخته می شود. تورم ممکن است ملتهب شده و با چرک پر شود.

2.    لکه‌های تیره با منافذ باز در مرکز (جوش‌های سرسیاه)

3.    برجستگی‌های ریز سفید در زیر پوست که هیچگونه دهانه مشخصی ندارند (جوش‌های سر سفید)

4.    تورم یا توده‌های قرمز (معروف به پاپول) که به وضوح از چرک پر می‌شوند

5.    دانه‌ها یا توده‌هایی ملتهب در زیر پوست، پر از مایع و اغلب حساس (این توده‌ها ممکن است به اندازه 2 الی 3 سانتی‌متر بزرگ شوند.)

 

روش‌های درمانی آکنه چیست؟

برای درمان آکنه روش‌های بسیار متنوع و زیادی وجود دارد که در قسمت پایین سعی شده است برخی از آن‌ها به صورت مختصر بیان شود.

بهترین روش‌های درمانی بر پایه مانع تولید سبوم و رشد باکتری‌ها مثل برداشتن لایه‌های مرده پوست و از بین بردن منافذ و یا مسدود کردن هورمون‌های مردانه در پوست می‌باشد. از آنجا که بسیاری از روش های درمانی می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند، هر بیمار مبتلا به آکنه باید با احتیاط به انجام یک درمان جدید اقدام کند. افراد مبتلا به آکنه‌ که با کاهش اعتماد به نفس یا ناراحتی روبرو هستند از آکنه هایی رنج می‌برند که جای زخم ایجاد می کند یا افرادی که به موارد شدید و مداوم آکنه مبتلا هستند ، نیاز به مراقبت زیر نظر یک متخصص پوست دارند.

از روش‌های غیر دارویی و متداول درمان آکنه پاک سازی ملایم صورت با آب و صابون است. ولی مراقب باشید که اسکراب تهاجمی می تواند به پوست آسیب برساند و مشکلات دیگر پوستی ایجاد کند.

پاک‌کننده‌ها و صابون‌های زیادی که برای درمان آکنه تبلیغ می‌شوند اغلب حاوی بنزوئیل پراکسید، اسید گلیکولیک، اسید سالیسیلیک یا گوگرد هستند.

بنزوئیل پراکسید ممکن است برای آکنه خفیف مناسب باشد زیرا اعتقاد بر این است که این ترکیب با از بین بردن باکتری‌های مرتبط با آکنه می‌تواند مفید واقع شود. حداقل چهار هفته طول می کشد تا کارایی محصول مشخص شود و برای جلوگیری از آکنه باید مداوم از آن استفاده شود. هیچ تأثیری بر تولید سبوم ندارد و با قطع استفاده از آن، آکنه دوباره ظاهر می شود.

o      ژل یا کرم‌های رتینول موضعی و یا خوراکی

 رتینول برای جلوگیری از ایجاد جوش استفاده می‌شود. این ماده می‌تواند متابولیسم سلول‌های پوستی را تحریک نماید و رشد سلول‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. در ابتدای مصرف احتمالا آکنه شما بدتر می‌شود زیرا روی جوش‌هایی که از قبل در زیر پوست شما در حال تشکیل بوده کار می‌کند. دارو باید به طور مداوم استفاده شود واثربخشی ممکن است 8-12 هفته به طول بکشد.

برای آکنه‌های کیستیک شدید، ایزوترتینوئین خوراکی موثرترین روش درمانی است. این دارو تنها دارویی است که در هر سه دلیل ایجاد آکنه مداخله می کند. این دارو حتی ممکن است آکنه‌های شدیدی را که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند، پاک کند. با این حال این محصول می‌تواند عوارض جانبی مختلفی داشته باشد. این دارو می‌تواند باعث نقایص مادرزادی شدید شود و هرگز نباید زنان باردار و یا کسانی که قصد بارداری دارند، از آن استفاده کنند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از آن با افزایش خطر افسردگی، خودکشی و بیماری التهابی روده همراه است. در مورد خطرات احتمالی این دارو با پزشک خود صحبت کنید.

سایر عوارض جانبی شامل خشکی پوست و لب، درد عضلات و مفاصل، سردرد، افزایش سطح تری گلیسیرید، افزایش آنزیم‌های کبدی، کاهش دید در شب و به ندرت ریزش موقت مو می‎‌باشد. برای اکثر افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند ، عوارض جانبی قابل تحمل است و دلیل بر قطع درمان قبل از برطرف شدن آکنه نیست.

o      الکل و استون

الکل یک ماده ضد باکتریال خفیف است و استون می‌تواند چربی‌ها را از سطح پوست پاک کند. این مواد در بعضی از داروهای بدون نسخه آکنه ترکیب می‌شوند. اما این مواد باعث خشکی پوست شده و معمولا تاثیر اندکی روی آکنه دارند و به طور کلی توسط متخصصین پوست توصیه نمی‌شوند.

o      آنتی‌بیوتیک‌ها

 ممکن است از آنتی‌بیوتیک‌ها به صورت موضعی یا خوراکی (سیستمیک) استفاده شود. آنتی‌بیوتیک‌ها از طریق‌ پاکسازی پوست از باکتری‌های آکنه‌ساز و کاهش التهاب عمل می‌کنند. محصولات موضعی مختلفی به صورت کرم، ژل، محلول، پد، کف و لوسیون موجود است. آنتی‌بیوتیک‌‎های موضعی توانایی نفوذ به پوست و پاک‌سازی آکنه‌های موجود در اعماق پوست را دارند، در حالی که آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک در سراسر بدن و غدد چربی گردش می‌کنند. با این حال، آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک اغلب عوارض جانبی بیشتری نسبت به انواع موضعی دارند، اما می توان از آنها برای انواع شدیدتر آکنه استفاده کرد. معمولاً آنتی‌بیوتیک‌های موضعی به تنهایی برای درمان آکنه توصیه نمی‌شوند، زیرا می‌توانند خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی را در باکتری‌های پوست افزایش دهند. استفاده از بنزوئیل پراکسید با یک آنتی بیوتیک موضعی ممکن است احتمال ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی را کاهش دهد.

کلیندامایسین و اریترومایسین موضعی از جمله آنتی‌بیوتیک‌هایی است که اثرات ضدالتهابی دارند و در برابر تعدادی از باکتری‌ها موثر هستند. آنها همیشه باید با بنزوئیل پراکسید یا یک رتینوئید موضعی ترکیب شده و مستقیماً روی پوست قرار گیرند.

سایر آنتی‌بیوتیک‌های ضدالتهابی خوراکی که اغلب استفاده می‌شود شامل داکسی سایکلین، ماینوسیکلین و تتراسایکلین است که همگی در بسیاری از موارد آکنه کاملاً موثر هستند.

 به دلیل اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها سایر عوامل ایجاد کننده آکنه را برطرف نمی کنند، ممکن است چندین هفته تا چند ماه طول بکشد تا اثربخشی خود را نشان دهند. آنتی‌بیوتیک‌ها اغلب در ترکیب با داروهای دیگری که فولیکول ها را از بین می برند، استفاده می شوند. بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی برای آکنه نباید در دوران بارداری استفاده شوند.

o      اسید آزلائیک

یکی دیگر از داروهای موضعی اسید آزلائیک است که به صورت ژل، کرم یا فوم موجود است و دارای خواص ضد باکتری و ضد التهابی است. این ماده معمولاً برای نوع دیگری از بیماری به نام روزاسه استفاده می شود، اما ممکن است به آکنه خفیف کمک کند.

o      ضد بارداری‌های خوراکی

قرص‌های جلوگیری از بارداری حاوی هورمون‌های زنانه هستند که با خنثی کردن اثر هورمون‌های مردانه (مانند تستوسترون) بر آکنه کار می کنند. استفاده از آنها محدود به بیماران زن است. حداکثر فایده داروهای ضد بارداری خوراکی در آکنه طی سه تا چهار ماه اتفاق می‌افتد. عوارض جانبی این دسته دارویی شامل حالت تهوع، لکه بینی، حساسیت پستان‌ها و لخته شدن خون است.

o      اسپیرونولاکتون

 اسپیرونولاکتون یک داروی خوراکی است که می‌تواند عملکرد هورمون‌های بدن را در سطح غدد چربی پوست مسدود می‌کند. این دارو برای آکنه مورد تأیید FDA نیست، اما به ویژه برای زنانی که آکنه‌‍‌شان تقریباً در زمان قاعدگی و یائسگی بدتر می‌شود بسیار مفید است.

درمان جای جوش و آکنه

برخی از بزرگسالان زخم‌هایی از جوش دارند. برخی از روش‌های جراحی که از روش‌های تهاجمی محسوب می‌شوند، می توانند جای زخم را بهبود ببخشند. این روش ها شامل Dermabrasion، چندین نوع لیزر و لایه برداری شیمیایی است. این روش‌ها سطح زخم شده را از بین می‌برد و لایه‌های پوستی بدون لک را برملا می‌کند. متخصصان پوست همچنین می توانند از موارد زیر استفاده کنند:

·       میکرونیدلینگ برای تحریک کلاژن و کاهش ظاهر زخم‌ها

·       پرکننده‌ها که به زیر زخم تزریق می‌شوند

متخصصان پوست ممکن است از لایه‌بردارهای سطحی بیشتری مانند گلیکولیک یا اسید سالیسیلیک برای شل شدن جوش‌های سرسفید و جوش‌های سرسیاه و کاهش جوش‌ها استفاده کنند.

dermabrasion تأثیر کمی بر روی آکنه دارد اما در ترکیب با لیزر موثر است. قبل از در نظر گرفتن هرگونه درمان، در مورد روش‌ها، اقدامات احتیاطی لازم و نتایج احتمالی با پزشک خود مشورت کنید.

چگونه می توانیم از بروز آکنه جلوگیری کنم؟

به دلیل ارتباط آکنه با نوسان سطح هورمون‌ها و تأثیرات ژنتیکی احتمالی، بسیاری از پزشکان معتقدند راهی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. روش‌های درمانی می‌توانند آکنه را کنترل کرده و جراحی‌های آینده را به حداقل برسانند. مراقبت از پوست حساس‌، به ویژه در دوران بلوغ توصیه می‌شود. اصول اولیه شامل حمام یا دوش روزانه و شستن صورت و دستها با صابون ضد باکتری بدون بو یا ملایم است.

سایر نکات برای جلوگیری ازبروز آکنه شامل موارد زیر است:

·       برای کاهش احتمال بروز ضایعات جدید و به حداقل رساندن تحریکات پوستی، از محصولات ضدجوش و مناسب پوست‌های حساس استفاده کنید.

·       از پاک کننده ملایم دو بار در روز استفاده کنید.

·       از پاک کننده‌ها یا محصولاتی که حاوی ذرات اسکراب یا بافتی ریز هستند، خودداری کنید. این محصولات می‌توانند پوست را تحریک کنند.

·       از یک مرطوب کننده روزانه ضدآکنه و ضدآفتاب با طیف گسترده (SPF 30 با اکسید روی) استفاده کنید.

·       از محصلات آرایشی ضدآکنه استفاده کنید.

·       از فشار دادن و بیرون آوردن جوش ها خودداری کنید. این عامل می تواند منجر به ایجاد زخم و عفونت های پوستی شود.